خاتم‌کاری از هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران است که به تزیین سطوح اشیاء، مخصوصاً اشیای چوبی، با ترکیبی از چند ضلعی های منظم چوبی، استخوانی و فلزی گفته می‌شود. از زمان و مکان پیدایش هنر خاتم اطلاع چندانی در دست نیست، ظاهراً در نخستین سده‌های بعد از اسلام نوعی خاتم از چین به ایران وارد شد. خاتم‌کاری در این دوره به شیوه‌ای ساده و با بهره‌گیری از مکعب‌های کوچک چوبی سیاه و سفید بود. این هنر در طول گذر تاریخی خود فراز و نشیب‌هایی داشته و شاید بتوان گفت که در هیچ دوره‌ای، از لحاظ هنری رکود مطلق نداشته‌است. در دورۀ فاطمیان تزیین چوب با صدف و عاج رایج بود، در دورۀ زندیه از خاتم برای تزیین اجزای چوبی مقابر و بارگاه‌ها استفاده می‌شد و در این دوره، شیراز از مراکز بزرگ خاتم‌کاری بشمار می‌رفت. در دورۀ قاجاریه، گرچه خاتم پیشرفت و تنوع گذشته را نداشت، اما رونق آن همچنان ادامه یافت. توجه خاص به صنایع مستظرفه در دورۀ پهلوی، موجب گسترش دامنۀ خاتم‌کاری شد. امروزه در ساخت خاتم از نمونه‌های رنگین چوب برخی درختان مانند گردو، عناب، آبنوس و نیز انواع مفتول‌های فلزی همچون برنج، مس، نقره به آلومینیوم استفاده می‌شود. کاربرد استخوان گاو و شتر و همچنین عاج فیل، صدف و شبه استخوان‌های صنعتی و انواع جلا دهنده‌ها مانند لاک و سریشم نیز در خاتم‌کاری رایج است. در یک خاتم مرغوب نقش‌های کوچک، منظم و متقارن است و محل اتصال گره‌ها کاملاً صاف و بدون خدشه است فاصله اتصالات مواد خاتم نیز باید پر و بدون فضای خالی باشد. امروز خاتم‌کاری علاوه‌بر ایران، در کشورهای مصر، سوریه و ترکیه نیز رواج دارد. دوران صفوی به‌خصوص سلطنت شاه‌عباس اول دوران اوج هنر خاتم در ایران به شمار می‌رود، بیشترین علت شکوفایی این هنر، زیاد شدن مناسبات تجاری ایران با چین و کشورهای اروپایی و از طرف دیگر تشویق هنرمندان به ارائۀ هنر خویش از سوی سلاطین و اهتمام زمامداران برای ترسیم و بازسازی مقابر، بارگاه‌ها و اماکن مقدس بود. در دورۀ صفوی یکی از کاربردهای خاتم، تزیین کاخ‌های پادشاهان، اماکن مقدس، مقابر ، تزیین درب‌ها و پنجره کاخ‌ها و شاه‌نشین‌ها با خاتم بود و علاوه‌برآن ساخت کرسی‌های خاتم، قاب‌های آینه، انواع قلمدان، رحل قرآن، میز و صندوقچه و جعبه جواهر رواج بسیار داشت. پس‌از فروپاشی حکومت صفوی، پیشرفت خاتم تا زمان شروع سلسلۀ زندیه متوقف ماند. پس‌از تشکیل حکومت زندیه عرصه برای پیشرفت هنرهایی همچون خاتم‌سازی مهیا شد. در زمان قاجار برخلاف دو دورۀ قبل یعنی صفویه و زندیه، این هنر رو به زوال رفت و وسیله‌ای شد برای اشیاء بدلی و بازارپسند. با انقراض حکومت قاجار و تأسیس حکومت پهلوی، این هنر دوباره احیا شد و پس‌از آن نیز تا به امروز این هنر همواره مورد توجه هنردوستان بوده و از آن برای تزیین سطوح مختلف استفاده می‌شود. همچنین خاتم چسبانی بر روی مس، نوع جدیدتری از جلوه‌ی این هنر در بازار صنایع دستی ایران است که به دلیل ارزشمند بودن مس به‌عنوان زیرساخت با استقبال خوبی مواجه گشته‌است.